• Phone: 015/20 62 15
  • Email: info@mechlinia.be
Mechlinia
Mechlinia
search-message

Latest-news

  • Les vélos d'entreprise ne sont pas utilisés... Qu'en est-il sur le plan fiscal et sur le plan social ?
  • Une nouvelle taxe sur les comptes-titres sur les fonts baptismaux
  • Quels sont les changements apportés dans le CSA pour les administrateurs ?

Services

  • Boekhouding
  • Fiscaliteit
  • Starters
  • Financieel en Juridisch
  • Home
  • Kantoor
  • Diensten
    • Boekhouding
    • Fiscaliteit
    • Starters
    • Financieel en Juridisch
  • Medewerkers
  • contact

Ficties in het Belgisch successierecht

In het Belgische successierecht bestaan er heel wat ‘ficties’. Dat zijn wettelijke regels die bepalen dat een rechtshandeling onder levenden, behandeld moet worden als een overdracht na overlijden. Bepaalde vermogensbestanddelen gaan (fictief) behoren tot de nalatenschap, ook al zijn ze eigenlijk voor het overlijden van de erflater al naar de erfgenamen overgegaan. Hierdoor moet er op een groter bedrag successierechten betaald worden. We geven wat meer uitleg bij enkele van deze fictiebepalingen.

Op basis van deze ficties worden goederen die niet meer tot het vermogen van de erflater horen (bv. omdat hij ze tijdens zijn leven al heeft weggegeven), door de fiscus toch tot de nalatenschap gerekend, zodat er wel successierechten op betaald moeten worden. Deze regels hebben enkel een fiscaalrechtelijke uitwerking. Dat betekent dat deze goederen burgerrechtelijk geen deel uitmaken van de nalatenschap, omdat ze reeds tot het vermogen van de begunstigde behoren (de persoon die ze al tijdens het leven van de overledene heeft gekregen).

Eigenlijk zijn deze ficties specifieke antimisbruikbepalingen, waarmee 'verdachte' rechtshandelingen worden bestreden. Een persoon zou zijn nalatenschap immers kunnen verkleinen, door goederen weg te geven zonder dat daar een vorm van belastingen (registratierechten of successierechten) op wordt betaald. Zulke handelingen zijn natuurlijk extra verdacht als ze kort voor het overlijden plaatsvinden. Dan lijkt het duidelijk dat het enkel de bedoeling was om het goed vrij van successierechten aan de latere erfgenamen te geven.

Een schuldbekentenis in een testament

Een schulderkenning die enkel bij uiterste wil (in een testament) gebeurt, wordt als legaat aanzien. Hiermee wil de wetgever vermijden dat een erflater in zijn testament voor het eerst een schuld zou erkennen die hij heeft bij (enkele van) zijn erfgenamen. Vaak is er in werkelijkheid immers geen sprake van een schuld, maar wil de erflater gewoon een deel van zijn vermogen belastingvrij aan zijn erfgenamen geven. Op de terugbetaling van een privéschuld is er immers geen belasting verschuldigd. Zelfs als de overledene werkelijk schulden heeft bij één van de erfgenamen, wordt een uiterste schulderkenning fiscaal met een legaat gelijkgesteld. Burgerrechtelijk behoudt de schuld wel zijn karakter van schuld. Als de erfgenaam kan bewijzen dat er een andere grond (bv. een overeenkomst) bestaat waaruit de schuld voortvloeit, wordt deze bepaling niet toegepast.

Voorbeeld
Marc leent van zijn vriend Johan 20.000 EUR. Kort voor hij sterft, maakt hij een testament op waarin hij deze schuld erkent. Als er geen eerdere schriftelijk overeenkomst bestaat, wordt de 20.000 EUR als legaat beschouwd. Johan zal er dus successierechten op moeten betalen. Stel dat Marc en Johan bij het afsluiten van de lening alles correct op papier hadden gezet. Het leningscontract kan als tegenbewijs gelden. De schuld wordt immers niet langer 'enkel' bij laatste wil erkend, maar ook in een onder levenden opgemaakt geschrift (het contract). De fictie geldt niet meer en de schuld blijft een schuld, die zelfs van de nalatenschap kan worden afgetrokken.
 

Ongelijke verdeling van de huwelijksgemeenschap

Echtgenoten kunnen via hun huwelijkscontract de verdeling van hun huwelijksgemeenschap wijzigen. Zo kunnen echtgenoten gehuwd onder het stelsel van gemeenschap van goederen bv. afspreken dat de hele huwelijksgemeenschap zal toekomen aan de langstlevende echtgenoot. Dit brengt met zich mee dat de langstlevende echtgenoot burgerrechtelijk niets 'erft' van zijn overleden partner, omdat hij/zij al eigenaar is van het ganse vermogen.

De fiscus ziet dit echter niet graag. Daarom wordt zo'n clausule uit huwelijkscontracten buiten spel gezet. Zonder die specifieke toewijzing, is de langstlevende slechts eigenaar van zijn/haar helft van het gemeenschappelijk vermogen. Fiscaal gezien moet hij/zij de helft van de overleden echtgenoot eerst 'erven'. Op al wat de langstlevende echtgenoot verkrijgt boven de helft van het gemeenschappelijk vermogen, moet hij/zij dus belastingen betalen. Dit is alweer een successierechtelijke fictie: de meerontvangst zou in principe immers aan successierechten moeten ontsnappen, aangezien de overlevende deze goederen heeft gekregen op grond van hun huwelijksovereenkomst (een overeenkomst onder levenden).

Schenking minder dan drie jaar voor overlijden

De drie jaar voor het overlijden worden door de fiscus als een 'verdachte periode' gezien. Goederen die de overledene tijdens die periode heeft geschonken, behoren toch tot de nalatenschap. Er is geen tegenbewijs mogelijk. De erfgenamen kunnen wel aantonen wie de begiftigde van deze schenking was. Deze wordt daardoor als bijzondere legataris aangemerkt. Als de begunstigde op het moment van de schenkingen reeds registratierechten heeft betaald, is de verrichting al belast. Er worden dan geen successierechten meer geheven.

Voorbeeld
Fred schenkt 25.000 EUR aan zijn enige dochter Sophie. Hij doet dit via een authentieke akte bij een Belgische notaris. Sophie betaalt op dat moment registratierechten (3 % van 25.000 EUR = 750 EUR). Negen maanden later overlijdt Fred onverwacht. Deze 25.000 EUR maakt geen deel uit van de nalatenschap, ook al gebeurde de schenking tijdens de verdachte periode. Er werden immers al belastingen (schenkingsrechten) betaald, dat hoeft geen tweede keer meer te gebeuren.

  • Latest-news
  • Services
Les vélos d'entreprise ne sont pas utilisés... Qu'en est-il sur le plan fiscal et sur le plan social ? 14.12.2020
read-more
Une nouvelle taxe sur les comptes-titres sur les fonts baptismaux 11.12.2020
read-more
Quels sont les changements apportés dans le CSA pour les administrateurs ? 06.12.2020
read-more
Registre UBO : amélioration de la qualité des informations 18.11.2020
read-more
TVA sur les manifestations éducatives et scientifiques - Critères de localisation 14.11.2020
read-more
Visite du fisc en votre absence 02.11.2020
read-more
Overdracht van niet volgestorte aandelen: op wie rust de volstortingsplicht? 22.10.2020
read-more
Wat is het belastingstelsel van het crisis-overbruggingsrecht? 04.10.2020
read-more
read-all-news
Boekhouding Een sterke boekhouding vormt de basis van een gezonde onderneming. Boekhouding is meer dan het volgen van de talrijke verplichtingen opgelegd door de wet. Via ons advies op maat, wordt uw boekhouding een beleidsinstrument om uw zaak optimaal te leiden.
read-more
Fiscaliteit Als ondernemer en bedrijfsleider wordt ook u geconfronteerd met belastingen. De complexiteit binnen de huidige wetgeving vraagt bovendien om gespecialiseerd advies en continue begeleiding. Wij verdedigen uw belangen als belastingplichtige en staan u bij in geval van fiscale controles.
read-more
Starters Bent u van plan om als zelfstandige op te starten? Dan is uw vraag naar professionele ondersteuning een eerste goede zet.
read-more
Financieel en Juridisch Een belangrijk aspect voor elke ondernemer blijft de continue opvolging van financiële planning.
read-more

openingsuren kantoor

Maandag tot en met vrijdag : van 08.30 uur tot en met 17.00 uur.
Voor een afspraak buiten de kantooruren gelieve telefonisch contact op te nemen.

Contactgegevens

Boekhoudkantoor Mechlinia BV
Frans Halsvest nr 2 bus 101
2800 Mechelen

Tel. : 015/20.62.15
GSM : 0476/23.61.49
Fax : 015/20.86.45

site web par Kluwer EasyWeb