Een eenmanszaak beginnen of toch een vennootschap opstarten?

Als u een onderneming wil starten, kan u ervoor kiezen dit als eenmanszaak te doen, of via een vennootschap. De manier waarop u uw onderneming vorm geeft, heeft grote juridische en fiscale gevolgen. Beide vormen hebben hun voor- en nadelen. Denk dus goed na wat uw wil en welke vorm het beste bij u past. In deze bijdrage sommen we voor- en nadelen van zowel de eenmanszaak als de vennootschap op. Zo kan u zich al een idee vormen. Voor u echt een beslissing neemt, laat u zich natuurlijk best bijstaan door een specialist.

Een eenmanszaak: de voordelen

Een eenmanszaak kan u alleen oprichten, zonder al te veel formaliteiten. Dat betekent automatisch ook dat u er flexibeler mee kan werken, dat de administratie en boekhouding eenvoudiger is en dat u daardoor kosten bespaart. U heeft evenmin een minimumkapitaal nodig om met de zaak van start te gaan.

Een eenmanszaak is daarnaast niet enkel eenvoudiger om op te starten, maar ook om stop te zetten.

Het professionele vermogen van uw onderneming is niet afgescheiden van uw privévermogen. Zo kan u ook makkelijker over liquide middelen beschikken. Geld terug uit een vennootschap halen, is veel moeilijker: dat moet steeds gebeuren door een verrichting waarop op één of andere manier belasting moet worden betaald, bv. dividenden uitkeren, huur betalen aan de bedrijfsleider voor gebruik van het onroerend goed, bezoldiging betalen aan zaakvoerder. Pas er wel mee op: het is geen goed idee om zomaar allerlei privé-uitgaven te gaan doen met het geld van uw zaak. U moet er sowieso wel voor zorgen dat de uitgaven verantwoord worden, bv. in de boekhouding.

Een eenmanszaak: de nadelen

De eenmanszaak heeft twee voor de handliggende grote nadelen: de ene meer algemeen juridisch, de ander eerder fiscaal.

Het feit dat u en uw onderneming geen afgescheiden vermogen hebben, heeft zoals gezegd als voordeel dat u makkelijker aan het geld van uw zaak kan. Anderzijds is het nadeel dat u met heel uw vermogen garant staat voor mogelijke schuldeisers van uw onderneming. U bent namelijk hoofdelijk en onbeperkt aansprakelijk. Als er dus professioneel iets misgaat met uw zaak, zal u (met uw gezin) daar ook privé mee voor opdraaien. Uw hoofdverblijfplaats (de gezinswoning) geniet onder bepaalde voorwaarden wel een zekere bescherming tegen uw professionele schuldeisers.

Het grote fiscale nadeel is dat uw inkomsten (uw winsten) in de personenbelasting belastbaar zijn, waar hogere tarieven van toepassing zijn dan in de vennootschapsbelasting. Bovendien geeft een eenmanszaak minder optimalisatiemogelijkheden en is de overdracht van de zaak naar uw opvolgers minder interessant.

Een vennootschap: de voordelen

Het grote voordeel van een vennootschap is dat u twee afgescheiden vermogens heeft: uw privévermogen en het kapitaal van de vennootschap. In de meeste vennootschappen geldt bovendien een beperkte aansprakelijkheid, zodat bij faillissement van de vennootschap de schuldeisers niet bij u persoonlijk kunnen komen aankloppen. Dit moet wel een beetje genuanceerd worden, zo bestaat er bv. wel de bestuurdersaansprakelijkheid, waarbij u als bestuurder kan worden aangesproken als u zware fouten heeft begaan. 

Dit brengt ook mee dat u zich makkelijker zal kunnen financieren. Vaak hebben investeerders als banken meer vertrouwen in vennootschappen.

Ook fiscaal is een vennootschap interessant: een vennootschap wordt belast in de vennootschapsbelasting (voordeliger dan PB) en bovendien bestaan er tal van optimalisatiemogelijkheden.

Ook de overdracht naar de volgende generaties kan vrij vlot verlopen.

Een vennootschap: nadelen

Voor de meeste vennootschappen zijn er minstens twee personen nodig. Enkel de ebvba (de eenpersoons-bvba) kan door een persoon alleen worden opgericht. Bovendien schrijft de wet voor de meeste vennootschapsvormen een minimumkapitaal voor.

Het oprichten van een vennootschap is ook wat formeler: er komt (meestal) een notaris aan te pas die de oprichtingsakte moet opstellen. Deze formaliteiten brengen natuurlijk ook kosten met zich mee.

Hetzelfde geldt voor het stopzetten van de vennootschap. De vennootschap moet worden ontbonden en  vereffend. Deze liquidatie houdt heel wat formaliteiten in. Bovendien moet er dan ook fiscaal afgerekend worden.

Wat kiezen?

Er is geen gouden regel om te bepalen wie voor welke ondernemingsvorm moet kiezen. Naast de hierboven opgesomde voor- en nadelen, zal u vooral rekening moeten houden met uw eigen persoonlijke situatie (hoe groot is uw privévermogen, bent u getrouwd, ...) en met de soort activiteit die u wil gaan ontwikkelen (is de activiteit risicovol, vraagt ze grote financiële draagkracht, ...).

We kunnen wel stellen dat als u slechts een beperkt inkomen verwerft met uw onderneming  (slechts enkele (tien)duizenden euro's) het weinig zin heeft om een vennootschap op te richten. Hetzelfde geldt als u alle inkomsten van uw vennootschap toch als bezoldiging aan uzelf moet/wil uitkeren.

Overschakelen

Niets weerhoudt u ervan om uw onderneming in de eerste plaats als eenmanszaak op te zetten. Later kan u, als u meer ervaring en vertrouwen hebt, nog steeds de zaak in een vennootschap inbrengen en zo uw activiteit verder zetten.