Sociale bijdragen zelfstandigen: Bevoegdheid Commissie voor Vrijstelling van Bijdragen

Zelfstandigen betalen zelf elk kwartaal sociale bijdragen aan een sociaal verzekeringsfonds. Een volledige of gedeeltelijke vrijstelling van bijdragen vragen, is mogelijk. De zelfstandige moet zich dan in ‘een staat van behoefte bevinden of in een toestand die de staat van behoefte benadert’. De Commissie voor Vrijstelling van Bijdragen beoordeelt de aanvragen tot vrijstelling. Hoe gaat dit in zijn werk?

Oplossing bij betalingsmoeilijkheden

Zelfstandigen bouwen zelf sociale rechten op door tijdig hun bijdragen te betalen.
Te laat betalen betekent dat een verhoging wordt aangerekend. In een latere fase kan het sociaal verzekeringsfonds zelfs een gerechtelijke procedure opstarten.
Als u uw sociale bijdragen niet kan betalen, kan u een vrijstelling van bijdragen vragen bij de Commissie voor Vrijstelling van Bijdragen (CVB). De voorwaarde is dat u zich als zelfstandige bevindt in een “staat van behoefte” of in “een toestand die de staat van behoefte benadert”. Let op, die vrijstelling wordt niet verleend als u uw zelfstandige activiteit in bijberoep uitoefent.

Vrijstellingsaanvraag

Een aanvraag tot vrijstelling van de sociale bijdragen wordt ingediend via uw sociaal verzekeringsfonds. Het fonds maakt uw aanvraag over aan de Commissie voor Vrijstelling van Bijdragen die oordeelt over de grond van de zaak. Ook andere personen - zoals uw erfgenamen of de hoofdelijk aansprakelijke - kunnen zich tot de Commissie richten wanneer zij worden opgeroepen tot betaling van uw schulden.

De termijn voor de indiening van een aanvraag tot vrijstelling bedraagt 12 maanden, te rekenen vanaf de eerste dag van het kwartaal dat volgt op het kwartaal dat wordt gevorderd. Uw sociaal verzekeringsfonds bezorgt u een inlichtingenformulier. Dit formulier met informatie over uw financiële toestand moet u vervolgens binnen de 30 dagen terugbezorgen aan het fonds. Bij de aanvraag moet u ook alle nuttige en noodzakelijke bewijsstukken voegen over de staat of toestand van behoefte.

Beslissingen van de Commissie voor Vrijstelling van Bijdragen

De beslissingen van de Commissie hebben betrekking op:

de voorlopige bijdragen die vervallen zijn op het ogenblik van de aanvraag en dit voor zover ze uitdrukkelijk bedoeld zijn in de aanvraag;

de voorlopige bijdragen die vervallen zijn tussen het ogenblik van de aanvraag en het ogenblik waarop de Commissie beslist;

de regularisatiebijdragen die het sociaal verzekeringsfonds vordert bij de personen die vragen om van hun hoofdelijke aansprakelijkheid te worden ontheven omdat ze menen dat ze zich in een staat van behoefte (of in een toestand die de staat van behoefte benadert) bevinden, en dit voor zover ze uitdrukkelijk beoogd worden in de aanvraag (nieuw);

de regularisatiebijdragen die het sociaal verzekeringsfonds vordert bij de personen die vragen om van hun hoofdelijke aansprakelijkheid te worden ontheven omdat ze menen dat ze zich in een staat van behoefte (of in een toestand die de staat van behoefte benadert) bevinden, en die vervallen zijn tussen het ogenblik van de aanvraag en het ogenblik waarop de Commissie beslist (nieuw).

De nieuwe regeling is retroactief in werking getreden op 1 januari 2015.
Er geldt wel een overgangsregeling voor de betreffende bepaling , 'in de versie zoals van kracht op 31 december 2014'. Die blijft van toepassing op de bijdragen die verschuldigd zijn voor de kwartalen voorafgaand aan het eerste kwartaal van het jaar 2015. Men refereert hier naar de regels die van toepassing waren vóór de invoering van de nieuwe bijdrageberekening voor zelfstandigen die sinds 1 januari 2015 van toepassing is. Die nieuwe bijdrageberekening houdt in dat zelfstandigen hun sociale bijdragen voor een bepaald jaar kunnen berekenen op de inkomsten van datzelfde jaar zodat men meer rekening kan houden met schommelende inkomsten.

Als de beslissing van de Commissie positief is, wordt u - geheel of gedeeltelijk - vrijgesteld van het betalen van de sociale bijdragen. De beslissing vermeldt de kwartalen waarvoor u een vrijstelling kreeg.
De beslissingen van de Commissie worden sinds 17 juli 2015 aan de aanvrager betekend via een gewone brief. Vroeger gebeurde dit via een ter post aangetekende brief.
Ook de betrokken sociale verzekeringskas, het Rijksinstituut voor de sociale verzekeringen der zelfstandigen en de Administratie der Directe Belastingen worden over de beslissing van de Commissie op de hoogte gebracht.

Belangrijke kanttekening. Gedurende de periode van uw vrijstelling behoudt u uw rechten op gezondheidszorgen (ziekte-uitkeringen) en kinderbijslag. Maar uw vrijstelling heeft wel een invloed op uw pensioenrechten omdat voor vrijgestelde bijdragen geen pensioenrechten worden opgebouwd.